Projekt zmian do KPEiK - Portal wodorowy

Jaka jest rola KPEiK?

KPEiK to dokument strategiczny, kluczowy dla planowania transformacji energetycznej. Wskazuje na działania rozłożone w czasie, których podjęcie ma się przyczynić do osiągnięcie unijnych celów dotyczących neutralności klimatycznej w 2050 roku

Konieczność sporządzenia KPEiK wynika z przepisów unijnych.

Państwa członkowskie Unii Europejskiej są zobowiązane do:

przekazania aktualizacji KPEiK co 5 lat,
opracowania nowego KPEiK co 10 lat.

Dotychczas Polska opracowała KPEiK raz – w 2019 r. Jest to obecnie obowiązujący plan na lata 2021–2030. Od początku 2024 r. trwają prace nad jego aktualizacją.

Czego możemy się spodziewać – dwa scenariusze

KPEiK zawiera dwa scenariusze analityczne:

scenariusz WAM (ang. with additional measures) – prognozy z dodatkowymi politykami i środkami. Rozumiany jest jako scenariusz aktywnej transformacji, przewiduje wdrażanie nowych instrumentów polityki klimatyczno-energetycznej w stosunku do dotychczasowych rozwiązań,
scenariusz WEM (ang. with existing measures) - prognozy z istniejącymi politykami i środkami, który prognozuje rozwój sytuacji na podstawie już istniejących instrumentów i zaplanowanych polityk.

Co dalej z rozwojem OZE?

Według scenariusza WAM (czyli scenariusza ambitnego), preferowanego przez Ministerstwo Środowiska i Klimatu, w perspektywie 2030 r. i 2040 r. do przyrostu mocy wytwórczych OZE w największym stopniu przyczyniać się będą:

elektrownie słoneczne (o mocy zainstalowanej ok. 31,7 GW w 2030 r. i 51,2 GW w 2040 r.),
elektrownie wiatrowe na lądzie (o mocy zainstalowanej ok. 16,6 GW w 2030 r. i 34,6 GW w 2040 r.),
elektrownie wiatrowe na morzu (ok. 5,9 GW w 2030 r. i 18 GW w 2040 r.), które zaczną funkcjonować w polskim systemie elektroenergetycznym od ok. 2026 r.

Źródło – projekt aKPEiK – wersja 07.2025, str. 23.

Przyszłością jest też biometan i wodór odnawialny. Będą one mogły pełnić rolę paliwa szczytowego, wykorzystywanego w okresach najwyższego zapotrzebowania na energię elektryczną. W początkowym okresie wodór odnawialny, w tym RFNBO, powinien być wykorzystywany głównie do celów przemysłowych i transportowych.

W 2030 r. za ponad połowę produkcji energii elektrycznej odpowiadać będą odnawialne źródła energii, a w 2040 r. już za ok. 80%.

Tak przedstawia się prezentowany wzrost udziału OZE w finalnym zużyciu energii brutto:

(Źródło: projekt aKPEiK – wersja 07.2025, str. 23.)

Źródła konwencjonalne – bloki węglowe i gazowe, energetyka jądrowa

Zgodnie z założeniami projektu w kolejnych latach sukcesywnie wyłączane będą bloki węglowe oparte o węgiel kamienny i brunatny. Tempo i kolejność wyłączeń będzie zależeć od wystarczającej ilości mocy w systemie elektroenergetycznym oraz możliwości zapewnienia stabilnych dostaw energii elektrycznej do obiorców końcowych. W okresie przejściowym bloki węglowe mają być częściowo zastępowane przez bloki gazowe, które cechują się niższą emisyjnością. Wzrastać ma również rola dyspozycyjnych bloków gazowych zasilanych w coraz większym stopniu biometanem wprowadzanym do sieci gazowej. W dłuższej perspektywie, duże znaczenie w zastępowaniu jednostek węglowych będzie mieć energetyka jądrowa – przewidziana do wdrożenia po 2035 r.

Działania mające na celu wsparcie rozwoju OZE

Planowane jest utrzymanie dotychczasowych systemy bezpośredniego wsparcia rozwoju OZE. Czyli :świadectw pochodzenia – zielonych certyfikatów, aukcyjnego systemu OZE i taryfy gwarantowanych. Jednocześnie zakładany jest znaczący wzrost liczby instalacji budowanych poza systemami wsparcia, w tym przyłączanych bezpośrednio do odbiorcy. Wraz z upływem czasu wsparcie będzie stopniowo przesuwane w kierunku rozwiązań zapewniających bezpieczny i efektywny ekonomicznie przyrost OZE. Premiowane będzie zapewnianie wysokiej elastyczności i dyspozycyjności.

Obok powyższych rozwiązań, dla rozwoju poszczególnych technologii przewidziano:

dla morskiej energetyki wiatrowej - dostosowanie ram prawnych do zmieniających się realiów rynkowych, usprawnienie procedur, w tym w zakresie kształcenia kadr czy krajowego łańcucha dostaw materiałów i usług,
dla lądowej energetyki wiatrowej – modyfikację zasad lokowania,
dla biometanu - dodatkowy system wsparcia finansowego dla instalacji powyżej 1 MW, poprawę warunków współpracy z operatorami systemu elektroenergetycznego i gazowego,
dla instalacji fotowoltaicznych – sukcesywne wdrażania obowiązku ich stosowania na nowych i istniejących budynkach, zachęty dla agrofotowoltaiki oraz do lokowania paneli na terenach poprzemysłowych.

Zmniejszone zostanie wsparcie dla biomasy stałej w bezpośrednim spalaniu.

Dodatkowo zakładany jest wzrost udziału instalacji OZE, których finansowanie zapewnią umowy typu PPA (ang. power purchase agreement).

Działania mające na celu dalszy rozwój OZE będą skupione także wokół wsparcia informacyjnego. Mają temu służyć

Krajowy Punkt Kontaktowy ds. OZE jako narzędzie informacyjne dla inwestorów i osób zainteresowanych inwestycją w OZE,
Centrum Wsparcia Transformacji Energetycznej – mające szerszy charakter, także lokalny.

Kolejnym działaniem ma być mapowanie potencjału OZE poprzez wdrożenie obszarów przyspieszonego rozwoju energii ze źródeł odnawialnych, tzw. OPRO.

Dalsze losy KPEiK

Dalsze prace nad KPEiK prowadzić będzie nowo powołane Ministerstwo Energii. Zgodnie z zapowiedziami prace mają zostać zakończone w październiku. Następnie dokument zostanie przedstawiony Komisji Europejskiej.

Pełna treść dokumentu dostępna jest na stronie Ministerstwa Klimatu i Środowiska