Znaczenie dolin wodorowych w procesie budowania gospodarki wodorowej

Podstawowym celem funkcjonowania dolin wodorowych – niezależnie od ich formy prawnej – jest wzmacnianie procesów prowadzących do tworzenia regionalnych rynków wodoru, obejmujących możliwie największą część łańcucha wartości – od produkcji, poprzez przesył, magazynowanie i wreszcie zastosowanie. Celem jest tutaj zatem nie tylko „prosta” dekarbonizacja przemysłu energochłonnego, ale przede wszystkim tworzenie platformy współpracy krajowego biznesu, nauki oraz administracji, aby w budowie gospodarki wodorowej udział krajowych podmiotów był możliwie jak największy. Obecnie w Polsce działa jedenaście tego typu projektów, a podsumowaniu aktywności dwóch z nich warto poświęcić szczególną uwagę.

Ważnym elementem działalności DDW jest zabieganie o środki finansowe na realizację planowanych inicjatyw. Wśród najważniejszych aktywności dotyczących tego obszaru wymienić należy m.in. pozyskane dofinansowanie z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska (projekt „Kadry dla gospodarki wodorowej”), aplikację do Horizon Europe czy udział w naborze do programu LIFE, który jest unijnym instrumentem na rzecz środowiska i klimatu. Nawiązano przy tej okazji współpracę z Dolnośląską Instytucją Pośredniczącą oraz Urzędem Marszałkowskim Województwa Dolnośląskiego. Efektem jest przygotowanie wniosku (projekt PERL) dotyczącego wdrożenia strategii energetycznej Dolnego Śląska oraz wspólne działania na rzecz pozyskania dofinansowania Europejskiego Banku Inwestycyjnego na przygotowanie strategii DDW.

Odmieniania przez wszystkie przypadki współpraca stanowi zresztą jeden z filarów funkcjonowania Doliny, jako członkowie wspierający przyłączyli się do niej m.in. Instytut Energetyki, SBB Energy, Promet-Plast, Meitill czy Komag. Podpisano również listy intencyjne dotyczące hubów wodorowych: wałbrzyskiego, łużyckiego oraz Grupy Azoty Kędzierzyn i KGHM Polska Miedź. Ten ostatni projekt obejmuje także współpracę w programie Odrzański Wodorowy Szlak Transportowy, obejmującym m.in. budowę centrum logistyczno-dystrybucyjnego wraz z terminalem przeładunkowym.

Upowszechnienie wykorzystania wodoru – szczególnie poza branżami, które używają go już dziś – wymagać będzie inwestycji w technologie magazynowe. W ramach prac DDW rozpoczęto w związku z tym realizację inicjatywy związanej z wielkogabarytowymi zbiornikami wodoru. Stanowi ona odpowiedź na jedno z najbardziej podstawowych wyzwań związanych z wykorzystaniem tego nośnika energii.

Miniony rok był bardzo aktywny pod kątem działań w tematyce wodorowej w tym regionie. Należy zaznaczyć, że inicjatorem tych działań jest zarówno sama SMDW, jak również województwo małopolskie, a dokładnie Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Powołana w ramach struktur Małopolska Regionalnej Grupa ds. Rozwoju Technologii Wodorowych aktywnie koordynuje prace dotyczące gospodarki wodorowej w regionie małopolskim. W lutym tego roku III spotkanie Grupy Regionalnej odbyło się na terenie Grupy Azoty S.A. w Tarnowie. Była to okazja do zapoznania członków Grupy Regionalnej z pracującą instalacją produkującą wodór z gazu ziemnego, na potrzeby produkcji nawozów mineralnych.

29 września br. odbył się pierwszy z cyklu trzech zaplanowanych SMART LAB-ów, w oparciu o które opracowana zostanie tzw. wodorowa mapa drogowa dla Małopolski, czyli „Plan rozwoju technologii wodorowych w Małopolsce do 2030 roku”. Podczas warsztatów przeanalizowano dokumenty legislacyjne na poziomie europejskim, krajowym i regionalnym oraz przeprowadzono analizę SWOT Małopolski w kontekście budowania gospodarki wodorowej. Kolejne warsztaty z tego cyklu odbyły się w październiku i listopadzie.

W efekcie współpracy Regionalnej Grupy powstał także serwis internetowy wodorowe.info, który poświęcony jest zagadnieniom związanym z wodorem.

4 października ubiegłego roku podczas tegorocznych Targów Kompozytowych KOMPOZYT-EXPO odbył się Hydrogen Summit, czyli międzynarodowe spotkanie partnerów projektu pilotażowego Wodór, realizowanego w ramach Inicjatywy Awangarda. Podczas spotkania regiony partnerskie zaprezentowały funkcjonujące ekosystemy wodorowe. Dużą uwagę poświęcono przyszłym projektom i wspólnym działaniom w obszarze wodoru. Zagraniczni goście podczas wizyt studyjnych zwiedzili Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych oraz MPK Kraków, gdzie szczególnym punktem programu była stacja tankowania wodoru.

Porozumienie o utworzeniu KLDW zostało zawarte podczas Samorządowego Kongresu Trójmorza. Partnerami przedsięwzięcia są: Grupa Azoty Puławy (koordynator), Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego, LW Bogdanka oraz Lubelski Park Naukowo-Technologiczny. Pierwsze Walne Zgromadzenie Członków Klastra, podczas którego został przyjęty jego statut, odbyło się 26 października bieżącego roku. Od początku działalności zauważalne było duże zainteresowanie możliwością przystąpienia do Klastra. Zgłoszenia wpływają zarówno od przedsiębiorstw, jak i jednostek naukowych – m.in. KUL, Politechnika Lubelska oraz UMCS wyraziły zainteresowanie przystąpieniem do organizacji.

KLDW został powołany, by wspierać tworzenie otoczenia biznesowego i technologicznego, w którym ważną rolę będą odgrywać takie kwestie, jak np. produkcja zielonego wodoru w procesie elektrolizy – jakże istotna choćby z punktu widzenia wymagań UE dot. RFNBO.
W osiągnięciu tego celu pomagać ma nie tylko integracja środowiska regionalnych przedsiębiorców (z branży chemicznej i pokrewnych), ale także organizowanie dialogu między poszczególnymi interesariuszami. Mowa tu przede wszystkim o ekspertach, przedstawicielach administracji rządowej i samorządowej, instytucjach otoczenia biznesu czy środowisku naukowym.

Cele i zakres działania Klastra wzbudziły zainteresowanie przedstawicieli i partnerów Abu Dhabi Department of Economic Development. W dniu 25.09.2023 r., a więc jeszcze przed pierwszym WZC, odbyło się spotkanie przedstawicieli Klastra z Ambasadorem RP w Abu Dhabi, którego przedmiotem było omówienie agendy wizyty delegacji z Emiratów. Jest ona planowana na maj 2024 r. i będzie służyć nawiązaniu współpracy w obszarze gospodarki wodorowej. To istotne, ponieważ władze Zjednoczonych Emiratów Arabskich (gospodarz COP 28) ogłosiły niedawno ambitną strategię dotyczącą właśnie tego obszaru.

Innym wydarzeniem, na którym pracownicy Grupy Azoty Puławy promowali zarówno Klaster Lubelska Dolina Wodorowa, jak i Spółkę, była Konferencja Energia dla Lubelskiego, która odbyła się 12 września br. Podczas konferencji zaprezentowano główne nurty rozwoju i cele - tak Klastra, jak i Grupy Azoty Puławy w zakresie m.in. wspomnianego nieco wcześniej zielonego wodoru. Podczas wydarzenia otrzymano 12 zgłoszeń, w tym ze strony firm z kapitałem zagranicznym oraz przedstawicieli jednostek samorządowych. O zakresie prac klastra i ukierunkowaniu na rozwój nowych technologii, przedstawiciele KLDW mieli również okazję odpowiedzieć podczas XIV Ogólnopolskiej Konferencja PACTT w Toruniu.