Pierwsza edycja naszego projektu spełniła oczekiwania

Panie profesorze, oficjalnie zakończyła się pierwsza edycji Akademii Wodorowej. W jakim celu powstała?

Akademia Wodorowa to inicjatywa, której celem jest szkolenie i rozwój wysoko wyspecjalizowanych kadr w zakresie technologii wodorowych. Inauguracja pierwszej edycji tego wspólnego przedsięwzięcia Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie (ZUT) i Grupy Azoty Police w ramach Zachodniopomorskiej Doliny Wodorowej, miała miejsce 13 maja br. w Auli Centrum Dydaktyczno-Badawczego Nanotechnologii ZUT. To właśnie w tym dniu 27 stypendystów rozpoczęło edukacyjny projekt, w ramach którego zdobyli wiedzę w zakresie technologii wodorowych. Inicjatywa powstała w ramach Zachodniopomorskiej Doliny Wodorowej, powołanej pod koniec listopada 2022 r. przez wielu sygnatariuszy m.in. spółki skarbu państwa, Wojewodę Zachodniopomorskiego oraz szczecińskie uczelnie, w tym Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie.

Jak wyglądało kształcenie?

Akademia Wodorowa składała się z dwóch etapów – pierwszego, obejmującego sześć dwudniowych sesji warsztatów, szkoleń i wykładów rozplanowanych na okres dwóch miesięcy. Równolegle ze szkoleniem stypendyści przygotowywali projekty związane z technologiami wodorowymi, które stanowiły podstawę do wyłonienia kandydatów na staże, w tym między innymi w Grupie Azoty, która jest jednym z największych producentów wodoru w Polsce. W ramach programu Akademii Wodorowej prowadzono wykłady, zajęcia laboratoryjne i warsztatowe z użyciem nowoczesnej bazy dydaktycznej ZUT. Zajęcia w ramach przedsięwzięcia prowadziła wysoko wykwalifikowana kadra dydaktyczno-naukowa ZUT, która swoją działalność badawczą prowadzi w obszarach związanych z technologiami wodorowymi. Wykłady prowadzili również praktycy posiadający doświadczenie w przemyśle chemicznym i związani z tworzeniem przemysłu wodorowego w kraju.

Wydarzeniem niezwykle istotnym dla uczestników Akademii, ale nie tylko, była konferencja wodorowa. Kto był organizatorem, co było przedmiotem dyskusji?

W dniach 26 i 27 września br. odbyła się w Szczecinie konferencja „Kryzys energetyczny a wzrost znaczenia wodoru”, której organizatorami były Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Grupa Azoty Police oraz Zachodniopomorska Dolina Wodorowa. Konferencja przebiegała pod Patronatem Wojewody Zachodniopomorskiego Zbigniewa Boguckiego. Konferencję patronatem objęło również Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, Platforma Przemysłu Przyszłości, Zachodniopomorska Regionalna Rada Przemysłu Przyszłości oraz Zarząd Portu Szczecin-Świnoujście. Projekt został dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznawanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu „Doskonała Nauki II”. Głównym celem konferencji była odpowiedź na pytanie: „W jaki sposób można zastąpić energetykę węglową? – Teraz i w perspektywie” oraz podsumowanie Akademii Wodorowej.

Podczas konferencji miały miejsce wystąpienia, panele dyskusyjne oraz sekcja młodych, której celem było zaprezentowanie dorobku studentów i doktorantów, absolwentów Akademii Wodorowej – osiągniętego podczas odbywania szkolenia. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że młodzi badacze skonfrontowali swoje pomysły z doświadczoną kadrą naukową i przedstawicielami środowiska biznesowego, co pozwoliło na ocenę potencjału wdrożeniowego proponowanych rozwiązań z zakresu technologii wodorowych. Przygotowane przez absolwentów Akademii Wodorowej projekty obejmowały koncepcje rozwiązań związanych z innowacyjnymi technologiami wodorowymi, wpisującymi się w strategię Grupy Azoty oraz obejmujące przykładowo następujące aspekty: rozwój rynku wodorowego, realizacja strategii wodorowej Unii Europejskiej z uwzględnieniem potencjału Grupy Azoty S.A., dywersyfikacja surowcowa w „zielonym kierunku”, implementacja rozwiązań technicznych związanych z technologiami wodorowymi, zastosowania technologii wodorowych w dekarbonizacji i zmniejszeniu emisyjności szkodliwej dla środowiska naturalnego, rozwój rynku „zielonego wodoru”, wytwarzanie i wykorzystanie „zielonego wodoru” czy transport wodoru.

Zwieńczeniem Akademii była wizyta studyjna w duńskim GreenLab. Dlaczego wybrali Państwo akurat ten ośrodek?

W harmonogramie zajęć Akademii Wodorowej, po ukończeniu ostatniej sesji, zaplanowano wyjazd studyjny do duńskiej firmy GreenLab, która jest zielonym parkiem energetycznym o obiegu zamkniętym i jednocześnie tamtejszym krajowym ośrodkiem badawczym. Słuchacze Akademii Wodorowej mieli możliwość zapoznania się z najnowszymi badaniami i technologiami przetwarzania, przechowywania i stosowania zielonej energii. Była to także okazja do skonfrontowania pozyskanej podczas zajęć wiedzy z praktyką.

Jak ocenia Pan tę wizytę? Co udało się zobaczyć, poznać?

Wizyta w GreenLab była bardzo interesująca, ponieważ słuchacze Akademii Wodorowej i kadra prowadząca zajęcia mogli zobaczyć, w jaki sposób jest zorganizowane innowacyjne przedsiębiorstwo wykorzystujące odnawialne źródła energii. Wizyta była uzupełnieniem zajęć prowadzonych w ramach Akademii Wodorowej.

Zanim dotarliście na miejsce docelowe, mieliście okazję zwiedzić niemiecką biometanownię. Czy ta wizyta była zaplanowana od początku? Co to za firma?

Wizyta w biometanowni była zaplanowana od początku wizyty studyjnej w Danii. Odwiedziliśmy firmę WELTEC BIOPOWER GmbH, która od 2001 roku jest wiodącą firmą w zakresie budowy i eksploatacji biogazu i biometanu. Przedsiębiorstwo posiada know-how, ponieważ wdrożyło w ponad 350 elektrowni w ponad 25 krajach na pięciu kontynentach dla klientów z branży odpadowo-spożywczej, rolnictwa i sektora oczyszczania ścieków. Dla uczestników Akademii była to bardzo cenna wizyta pokazująca jak można w nowoczesny sposób produkować biogaz.

Miał Pan okazję dopytać absolwentów Akademii Wodorowej o wrażenia z wyjazdu, jak i całego projektu? Jak oceniają tę inicjatywę?

Oprócz wizyty studyjnej mieliśmy czas na spotkania integracyjne i rozmowy, które potwierdziły celowość tego przedsięwzięcia. Uczestnicy ocenili inicjatywę bardzo dobrze i dopytywali się, czy mogą brać udział w kolejnych edycjach Akademii Wodorowej, które są planowane w przyszłości.

A jak Pan ocenia pierwszą edycję Akademii Wodorowej? Spełniła Pana oczekiwania?

ZUT jest uczelnią, która umożliwia prowadzenie badań i projektów badawczo-rozwojowych w dziedzinach nauk inżynieryjno-technicznych, ścisłych i przyrodniczych. Posiada wysoko wykwalifikowaną kadrę naukową oraz rozwija unikatową infrastrukturę badawczą, czyli kluczowe elementy w budowie polskiego, zielonego przemysłu. Uczelnia jest również liderem w zakresie nowoczesnego kształcenia, polegającego na ścisłej współpracy z kluczowymi partnerami biznesowymi. Akademia Wodorowa otwiera możliwość kształcenia kadry, która w przyszłości będzie budowała i rozwijała gospodarkę wodorową w naszym regionie. Dlatego inicjatywy takie jak Akademia Wodorowa są szczególnie cenne w procesie kształcenia kadr do dynamicznie rozwijającej się gospodarki wodorowej. Sądzę, że pierwsza edycja naszego projektu spełniła oczekiwania. Obecnie pracujemy nad kolejnymi edycjami tego przedsięwzięcia, które będą rozszerzone o najnowsze informacje związane z odnawialnymi źródłami energii.

Wiemy, że Akademia Wodorowa to nie jedyna wspólna inicjatywa polickiej Spółki i ZUT-u. Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej jest nam szczególnie bliski z uwagi na obszar działalności. Jakie inne projekty są wspólnie realizowane?

Grupa Azoty Police oraz ZUT współpracują od wielu lat na poziomie strategicznym i operacyjnym. Ta współpraca obejmuje prace badawczo–rozwojowe, doktoraty wdrożeniowe oraz kształcenie kadry technicznej. Skutecznie zorganizowaliśmy zajęcia dla studentów „Wykłady specjalistów z Polic” zgodnie ze zgłoszonym zapotrzebowaniem tematycznym. Grupa Azoty Police dla naszych studentów organizuje praktyki zawodowe oraz wizyty na terenie firmy. Kształciliśmy również studentów na nowej specjalności „Eksploatacja instalacji przemysłu petrochemicznego”, która powstała zgodnie z zapotrzebowaniem spółki. Szczególnie cennym jest możliwość prowadzenia we współpracy z przemysłem prac dyplomowych studentów, którzy w ten sposób nabierają cennego doświadczenia.

Jakie korzyści przynosi Uczelni współpraca z biznesem?

Współpraca Uczelni z biznesem jest wielopoziomowa i obejmuje kilka kluczowych aspektów. Przede wszystkim biznes może wpływać na kształtowanie i aktualizację programów kształcenia przez dostęp do aktualnych trendów, technologii i wymagań rynku pracy. To pozwala na dostosowanie programów nauczania do rzeczywistych potrzeb branży. Dzięki współpracy z biznesem możliwa jest organizacja praktyk zawodowych, co pozwala na zdobycie praktycznego doświadczenia i lepsze przygotowanie do wejścia na rynek pracy. Jednak współpraca z biznesem umożliwia przede wszystkim wspólne działanie w ramach realizacji projektów naukowych i B+R+I, co może zaowocować opracowaniem innowacyjnych rozwiązań oraz transfer wiedzy.

ZUT rozwija infrastrukturę naukowo-badawczą, która jest stosowana do wykonywania badań naukowych, jak również kształcenia. Obecnie na Wydziale jest realizowany projekt pt. „Centrum Zawansowanych Materiałów i Inżynierii Procesów Wytwarzania (CZMiIPW)”. Centrum stanowić będzie infrastrukturę badawczą, oferującą otwarty dostęp to technik mikroskopowych, spektroskopowych i analitycznych w zakresie badań naukowych i prac B+R+I, związanych z dziedziną nauk inżynieryjno-technicznych, a zwłaszcza inżynierią materiałową i inżynierią chemiczną. Infrastruktura Centrum będzie służyć nie tylko naukowcom, ale również podmiotom zewnętrznym, w tym organizacjom przemysłowym w celu osiągania doskonałości w badaniach i innowacjach w obszarze zaawansowanych materiałów (nanomateriałów, biomateriałów, nanokompozytów, struktur hybrydowych, innowacyjnych materiałów funkcjonalnych) oraz w nowych technologiach ich produkcji. Dzięki infrastrukturze Centrum, naukowcy oraz podmioty prowadzące działalność B+R+I będą miały dostęp do nowoczesnej aparatury, specjalistycznej wiedzy naukowej oraz możliwości szkoleniowych, które są niedostępne w regionie lub w kraju.

Dlaczego warto studiować na Zachodniopomorskim Uniwersytecie Technologicznym?

ZUT jest uczelnią stawiającą na nowoczesne kształcenie oraz prowadzenie prac badawczych, specjalizującą się w 14 dyscyplinach naukowych. Uczelnia intensywnie współpracuje z otoczeniem społeczno-gospodarczym, co przekłada się na innowacyjne projekty naukowe oraz umożliwia studentom zdobywanie doświadczenia przez realizację praktyk i staże. ZUT dysponuje nowoczesną infrastrukturą i laboratoriami, co sprzyja prowadzeniu badań naukowych. Angażujemy się w innowacyjne projekty badawcze, co niesie za sobą dla studentów możliwość pracy w projektach naukowych i rozwijania umiejętności badawczych. Działania na Wydziale bazują na tzw. „trójkącie wiedzy”, który uwypukla potrzebę zintegrowanego podejścia do badań, innowacji i nauczania. Uczelnia również stawia mocny akcent na umiędzynarodowienie kształcenia, przykładowo na Wydziale Technologii i Inżynierii Chemicznej prowadzone jest kształcenie w języku angielskim na kierunkach Chemical Engineering i Material Science and Engineering. Uczelnia również stawia na wsparcie dla rozwoju umiejętności miękkich studentów takich jak komunikacja, praca zespołowa i rozwiązywanie problemów w ramach realizowanych projektów zewnętrznych ZUT 2.0 i ZUT 4.0.

Jest obecnie w trakcie realizacji na Uczelni jakiś projekt naukowy czy badanie, który wzbudza Pana największe zainteresowanie?

Na Wydziale Technologii i Inżynierii Chemicznej ZUT pracują również zespoły badawcze realizujące różnego typu działania, które mają znaczący wpływ na rozwój nowoczesnych technologii. Przykładowo zespół naukowców pod kierownictwem pani prof. dr hab. inż. Urszuli Narkiewicz i pani dr hab. inż. Iwony Pełech, prof. ZUT realizuje polsko-norweski projekt Photocatalytic and photoelectrochemical carbon dioxide reduction (PhotoRed), który polega na opracowaniu technologii otrzymywania wodoru, czyli paliwa przyszłości. Proponowane procesy są „zielone”, bo wykorzystywane są w nich oprócz dwutlenku węgla, światła i wody, przyjazne dla środowiska materiały fotokatalityczne, np. dwutlenek tytanu.

Pani dr inż. Paulina Bednarczyk prowadzi projekt w ramach programu LIDER pt. „Inteligentne powłoki lakierowe sieciowane technikami UV/LED”, w ramach którego prowadzi badania w zakresie fotoreaktywnych komponentów, powłok czy klejów do różnych zastosowań. Najnowszym osiągnięciem zespołu jest fotoutwardzalna powłoka o właściwościach samonaprawczych.

Kolejnym przykładem użytecznej dla społeczeństwa technologii jest projekt, w ramach programu LIDER, pani dr inż. Pauli Ossowicz-Rupniewskiej pt. „Opracowanie technologii otrzymywania nowych modyfikacji leków o zwiększonej przenikalności przez skórę”. W ramach prac badawczych związanych z tym działaniem jest zaprojektowanie i opracowanie skutecznych metod syntezy modyfikacji strukturalnych ibuprofenu, które wykazywałyby zwiększoną zdolność do przenikania przez skórę w porównaniu z pierwotnym lekiem. Ponadto w celu zwiększenia przenikalności leku przez skórę opracowano formulacje farmaceutyczne w postaci półstałej (maści, żeli) oraz plastrów medycznych. Główną innowacją prezentowanych badań jest wykorzystanie soli estrów aminokwasów jako nośników substancji aktywnych z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Dotychczas takie sole nie były używane w żadnych formulacjach farmaceutycznych.

Interesującym projektem jest również opracowanie przez zespół badaczy z WTiICh ZUT w kooperacji z Pomorskim Uniwersytetem Technologicznym w Szczecinie technologii produkcji preparatów bakteriofagowych i usprawnienia terapii bakteriofagowej, która może być pomocna w leczeniu opornych na leczenie bakterii i stanowi alternatywę dla terapii antybiotykowej (projekt NCN pt. „Optymalizacja i analiza biologicznego wpływu pola elektromagnetycznego na wspomaganie produkcji i aktywność preparatów bakteriofagowych”; dr inż. Bartłomiej Grygorcewicz; prof. dr hab. inż. Rafał Rakoczy).

Interesującym projektem dla przemysłu chemicznego może być praca badawcza opracowywana przez Pana prof. dra hab. inż. Antoniego W. Morawskiego, która związana jest z „zielonym amoniakiem”.